Portret
OCHRONA TORFOWISK W SUURSOO-LEIDISSOO
Powierzchnia: 3343 ha
Status: obszar NATURA 2000, Obszar Chronionego Krajobrazu Läänemaa-Suursoo
Typy siedlisk: Torfowiska przejściowe i trzęsawiska (7140), Górskie i nizinne torfowiska zasadowe o charakterze młak, turzycowisk i mechowisk (7230), Torfowiska wysokie z roślinnością torfotwórczą (7110*), Bory i lasy bagienne (91D0*), Fennoskandyjskie liściaste lasy bagienne (9080*), Zachodnia tajga (9010*)
Klimat: Chłodny umiarkowany
Temperatury: Ø Styczeń: -3°C, Ø Lipiec: 17°C
Opady: Ø 696 mm/rok
Torfowioska i człowiek
Estonia leży w obszarze torfowisk alkalicznych i wysokich regionu nemoral-submeridional. Według Ilomets (2017) całkowita powierzchnia torfowisk wynosi 310 000 do 340 000 hektarów. Torfowiska o głębokości ponad 30 centymetrów zajmują powierzchnię ok. 915 000 hektarów.
Użytkowanie torfowisk
Eksploatacja torfowisk na cele rolnicze i wydobywania i torfu rozpoczęła się w XVII w. (Valk 1988), ale wzrosła do końca XIX i na początku XX wieku, kiedy zmeliorowano ponad 350 000 hektarów torfowisk i wilgotnych gleb mineralnych (Ratt 1985). Ponieważ kopane ręcznie rowy miały głębokość tylko 50 cm, wpływ na odwodnienie był niewielki (Ilomets 2017). Po II wojnie światowej drenaż do celów rolniczych został zintensyfikowany (2).
Działania ochronne
Ochrona torfowisk rozpoczęła się około 100 lat temu. W tym czasie ustanowiono kilka rezerwatów. Najbardziej widoczny był wysiłek konserwatorski w latach siedemdziesiątych, kiedy to powstało 30 rezerwatów torfowisk (w większości torfowisk wysokich) o łącznej powierzchni 122 000 hektarów. Ponieważ wszystkie torfowiska niskie należały do rezerwy potencjalnie możliwych do zmeliorowania miejsc nie zostały włączone w obszary rezerwatów, z wyjątkiem jednego – największego (6 000 hektarów) jeszcze niezmeliorowanego, Avaste (7). Duża część torfowisk alkalicznych zniknęła z powodu użytkowania. Silnie dotkniętych lub zniszczonych przez ludzkie działania zostało 610-650 x 10 h hektarów estońskich torfoiwsk (ok. 65 % całej powierzchni) (6).
Otwarty obszar bagienny z umiarkowanym wpływem odwodnienia w północnej części obszaru objętego projektem. Młode sosny szybko pojawiły się na poprzednio otwartym turzycowisku.
Zdegradowane i porośnięte lasem zbiorowiska mokradłowe z silnym wpływem odwodnienia w południowo-wschodniej części obszaru objętego projektem. Rowy melioracyjne nadal funkcjonują.
Zalesianie rozpoczęło się od najsilniej osuszonych brzegów rowu i rozszerzane było w kierunku obszarów o otwartej, bagiennej roślinności. Ponadto, dostępność składników pokarmowych wzrosła ze względu na rów, który powoduje zmiany roślinności – roślinność zależna od opadów i lasy zastępują wcześniejszą roślinność zasilaną wodami gruntowymi. Wysokość drzew (Betula pubescens, Picea abies, Pinus sylvestris) wynosi zwykle do 12-17 m, czasem do 20-25 m.
Zdjęcie lotnicze centralnej części obszaru objętego projektem. Duże i stare rowy spowodowały silny drenaż i doprowadziły do degradacji i zalesienia zbiorowisk bagiennych.
Torfowiska i gazy cieplarniane
Melioracje
Dziś około 70% torfowisk pozostaje pod wpływem przesuszania. Około 5000 ha to opuszczone kopalnie torfu, na ok. 11 000 ha wciąż trwa wydobycie (2).
Bilans węgla i wydobycie torfu
Dziś około 70% torfowisk pozostaje pod wpływem przesuszania, w tym 84 % torfowisk niskich i 64 % torfowisk przejściowych. Roczne emisje CO2 estońskich torfowisk są na poziomie 7,7 mln ton, z czego
- 1,5 mln ton pochodzi z mokradeł,
- 1,2 Mt z torfowisk przejściowych i
- 4,8 Mt z torfowisk niskich (2).
Jeśli podliczyć emisję CO2 z torfowisk zdegradowanych, Estonia z liczbą 2,11 t jest na drugim miejscu w globalnym rankingu tuż za Indonezją (3).
Zespół
-
Mati Ilomets
Koordynator krajowy i ekspert w dziedzinie ekologii, posiada rozległą wiedzę w zakresie geografii terenów podmokłych, posiada wykształcenie akademickie w dziedzinie ekologii. -
Laimdota Truus
Ekspert w zakresie siedlisk i ekspert PR , jest ekologiem roślin z długą praktyką w badaniach terenowych, redaktor popularnego czasopisma dot. ochrony storczyków. -
Kairi Sepp
Asystent laboratoryjny i terenowy, z doświadczeniem w zakresie ekologii mszaków, uczestniczyła w monitorowaniu i inwentaryzacji roślinności torfowisk. -
Raimo Pajula
Ekspert w dziedzinie teledetekcji oraz analizy torfu, posiada duże doświadczenie w identyfikacji składu torfu i analizie map. -
Anna-Helena Purre
Doktorantka i specjalista w badaniu emisji gazów cieplarnianych. -
Elve Lode
Ekspert hydrolog, specjalizuje się w hydrologii torfowisk.
Galeria
Parterzy i współfinansujący
Uniwersytet w Tallinie ma sześć różnych wydziałów, z ponad 10 tysiącami studentów. Instytut Ekologiczny jest częścią Wydziału Nauk Przyrodniczych i Zdrowia. Skupia się głównie na badaniach funkcji i przepływu substancji w ekosystemach bagiennych. Pracownicy opracowują metody badawcze i zasady naukowe w celu przywrócenia tych ekosystemów.
Centrum inwestycji Środowiskowych KIK jest współfinansującym estońską część projektu
Źródła
- Paal, J. & Leibak, E. (2011): Estonian Mires: Inventory of habitats. Publication of the project “Estonian mires inventory completion for maintaining biodiversity”. Tartu.
- Barthelmes, A., Couwenberg, J., Risager, M. Tegetmeyer, C. & Joosten, H. (2015): Peatlands and Climate in a Ramsar context. A Nordic-Baltic Perspective. Copenhagen.
- Joosten, H. (2011): The global peatland CO2 picture. In: Tanneberger, F. & Wichtmann, W. (2011): Carbon credits from peatland rewetting. Climate – biodiversity – land use. Science, policy, implementation and recommendations of a pilot project in Belarus. Stuttgart. pp. 20-30.
- Valk, U. (1988): Utilization of peatlands in Estonia: a historical review. Proc. 8th Int.
- Peat Congress, Sect. 1, Leningrad. pp. 78–82.
- Ilomets, M. (2015): Estonia. In: Joosten H., Tanneberger F. & Moen, A. (eds.): Mires and peatlands of Europe: Status, distribution, and nature conservation. Schweizerbart Science Publishers. Stuttgart.